Trong trường đại học y khoa, như một thông lệ, mỗi năm đều có một
ngày dành riêng để tưởng nhớ những người đã tình nguyện hiến xác phục vụ cho
nghiên cứu khoa học. Ngày này được gọi là ngày lễ tri ân. Buổi lễ luôn được diễn
ra trong bầu không khí thiêng liêng, trang trọng, với sự có mặt của rất nhiều
thân nhân, gia đình của những người đã khuất, các giảng viên đại học, các nhà
khoa học, và đặc biệt là sự có mặt rất đông đảo các thế hệ sinh viên của nhà trường.
Tại những buổi lễ như thế này, mỗi sinh viên đều có dịp bày tỏ niềm
tiếc thương và biết ơn vô hạn đối với những người đã tình nguyện hiến thân cho
sự nghiệp giáo dục và đào tạo các bác sỹ y khoa cho đất nước. Những người tình
nguyện hiến xác cho khoa học, dù không vượt qua những thử thách nghiệt ngã của
bệnh tật cũng như quy luật tất yếu của cái chết, nhưng họ luôn sống mãi trong
tâm hồn và trái tim của mỗi sinh viên y khoa chúng tôi như những gương sáng
chói ngời của lòng nhân ái và đức hy sinh cao cả…
Nếu giả sử không có những con người tình nguyện hiến xác ấy, có lẽ
mỗi sinh viên chúng tôi không thể nào thực hành gì được, chứ chưa nói đến niềm ước
mơ trở thành những bác sỹ giỏi, có tay nghề thực sự vững vàng. Môn giải phẫu học
luôn được xem là một môn học cơ sở trong chương trình đào tạo sinh viên y khoa.
Với những tiến bộ của khoa học và công nghệ vật liệu ngày nay, sinh viên có thể
thực tập qua những hình ảnh mô phỏng từ các chất liệu giả. Tuy nhiên, việc thực
tập như vậy cũng chỉ mang tính chất hỗ trợ mà thôi, chứ hoàn toàn không thể nào
so sánh được với điều kiện trực tiếp phẫu tích trên xác người thật. Muốn thực
hành giỏi thì sinh viên cần phải có tiêu bản người thật. Đây là điều chắc chắn
và không có gì để chối cãi! Nhờ có những người tình nguyện hiến xác mà các sinh
viên có thể thực hiện những đề tài nghiên cứu khoa học thực sự có giá trị.
Ngày lễ tri ân thật sự mang lại ý nghĩa giáo dục y đức cho mỗi
sinh viên y khoa chúng tôi. Những ngày lễ ấy còn có ý nghĩa sâu sắc hơn rất nhiều
so với những cuốn giáo trình dày cộm hay những bài thuyết giảng về y đức dài lê
thê. Ngày lễ tri ân sẽ luôn khắc sâu dấu ấn trong tâm trí của mỗi sinh viên hôm
nay trong suốt hành trình gian khổ học nghề ở trường và hành nghề ở đời sau
này. Sự cống hiến và hy sinh của những người đã khuất tuy hết sức lặng lẽ, âm
thầm, chẳng hề có tượng đồng hay bia đá để ghi ơn, cũng chẳng hề được in tên
trên sách báo, nhưng trong lòng mỗi thầy trò trường y khoa chúng tôi, họ mãi
mãi đi vào lịch sử ngành y như những con người bất tử …
Mỗi lần ngắm nhìn một chiếc lá úa vàng trên cây đang lìa cành, sắp rơi
xuống đất nơi cửa sổ giảng đường hay bệnh viện, bất chợt tôi lại nghĩ đến hình ảnh
của những con người cao cả đã hiến xác cho khoa học. Những chiếc lá ấy lặng lẽ
rụng xuống, nhưng không phải là mãi mãi mất đi hẳn. Chúng tiếp tục lặng lẽ phân
huỷ để biến thành muôn vàn dưỡng chất màu mỡ, để rồi lại nuôi dưỡng những cây
khác… Và tôi chợt nghĩ, cuộc đời mỗi người
chúng ta vẫn luôn mang những ý nghĩa sâu sắc nào đó, lúc còn sống cũng như khi đã
chết. Tự mỗi người phải cố gắng sống và đem lại những điều có ý nghĩa tốt đẹp
nhất cho cuộc đời này, ngay cả khi ta đã nằm xuống!
Lại Thế Luyện
